1. Lập trình cho thiết bị di động
1.1 Tổng quan
Lập trình cho thiết bị di động là quá trình tạo ra ứng dụng cho điện thoại thông minh (smartphone) (từ đây gọi tắt là điện thoại), máy tính bảng (tablet). Các thiết bị di động đang chạy trên 2 hệ điều hành (hay gọi là nền tảng - platform) phổ biến là Android và iOS.
- Android là hệ điều hành của công ty Google
- iOS là hệ điều hành của công ty Apple
Dùng ngôn ngữ gì để lập trình cho thiết bị di động
Có nhiều ngôn ngữ để bạn lựa chọn, nó tùy thuộc vào: ứng dụng của bạn sau khi tạo ra sẽ chạy trên nền tảng nào. Cụ thể:
Trong khóa học này, chúng ta sẽ học cách tạo ra ứng dụng chạy trên hệ điều hành Android, nên sẽ chọn ngôn ngữ Java.
1.2 Bạn cần các công cụ gì để tạo ra ứng dụng chạy trên Android?
Để tạo ra ứng dụng chạy trên Android (từ đây gọi tắt là lập trình Android), chúng ta cần một số thứ sau:
- Ngôn ngữ Java, cái này nằm ở trong đầu bạn, nếu bạn chưa biết gì về Java thì sẽ vừa học lập trình Android, vừa học ngôn ngữ Java
- Phần mềm Android Studio, đây là một công cụ tích hợp (IDE - Integrated Development Environment), miễn phí, của Google, trong nó gồm có: công cụ soạn thảo mã nguồn, trình sửa lỗi (debugger), trình mô phỏng thiết bị (giả lập điện thoại), các công cụ xây dựng và triển khai ứng dụng.
- Máy tính để cài đặt phần mềm Android Studio
- Điện thoại, để chạy ứng dụng trên thiết bị thật. Nếu không có điện thoại thật, thì chúng ta có thể chạy ứng dụng trên điện thoại giả lập
- Trình dịch và thực thi mã Java (JDK - Java Development Kit)
1.3 Cài đặt JDK
Chúng ta sẽ sử dụng ngôn ngữ Java để lập trình ứng dụng, nên cần tải và cài đặt chương trình dịch và thực thi mã Java.
JDK (Java Development Kit) là chương trình giúp chúng ta dịch và thực thi mã Java. JDK là phần mềm miễn phí, của Oracle.
Vào trang https://www.oracle.com/java/technologies/downloads/, chọn phiên bản JDK phù hợp với hệ điều hành của bạn để tải về máy (ví dụ: tải bản jdk 23 - x64 Installer cho Windows)
Sau khi tải về
máy, bạn thực hiện cài đặt JDK như một chương trình thông thường.
Nếu cài đặt JDK thành công, bạn sẽ thấy thư mục JDK xuất hiện trong thư mục cài đặt, trên đĩa cứng. Ví dụ: C:\Program Files\Java\jdk-23
Để kiểm tra xem JDK đã sẵn sàng làm việc chưa? bạn vào cửa sổ dòng lệnh (CMD), gõ lệnh:
java -version
Nếu có thông tin về phiên bản của Java là được:
C:\Users\Teo>java -version
java version "23.0.1" 2024-10-15
Java(TM) SE Runtime Environment (build 23.0.1+11-39)
Java HotSpot(TM) 64-Bit Server VM (build 23.0.1+11-39, mixed mode,
sharing)
Vậy là chúng ta đã cài đặt được JDK, chúng ta sẽ tiếp tục tải và cài đặt Android Studio. Do chưa biết nhiều về lập trình Android, vì vậy bạn nên cài đặt JDK trước, để khi cài đặt Android studio, chương trình cài đặt sẽ tự tìm và kết nối Android studio với JDK.
1.4 Cài đặt Android Studio
Android Studio là phần mềm miễn phí của Google, bạn vào trang https://developer.android.com/studio để tải về máy. Tài liệu này sử dụng phiên bản Android Studio Ladybug Feature Drop để thực hành và minh họa.
Sau khi tải Android Studio về máy, thực hiện cài đặt như một chương trình thông thường.
Lưu ý: để lập trình với Android Studio, máy tính của bạn phải có bộ nhớ RAM tối thiểu là 8GB, tốt nhất là từ 16GB trở lên; đĩa cứng còn trống tối thiểu là 8GB, tốt nhất là từ 16GB trở lên. Máy tính đang chạy Windows 64 bit.
Giao diện của Android Studio khi khởi chạy:
Vậy là bạn đã cài đặt được công cụ JDK để dịch và thực thi mã Java, đã cài đặt được Android Studio.
Như bạn đã biết Android Studio sẽ dùng JDK để dịch và thực thi mã Java, do vậy bạn phải kiểm tra xem Android Studio đã tìm thấy và kết nối với JDK hay chưa?
Kết nối Android Studio với JDK
Ở giao diện khởi chạy > khung bên trái, chọn mục Customize > All settings
- Ở khung
bên trái, chọn Build, Execution, Development > Build Tools > Gradle >
kiểm tra trong mục Default Gradle JDK, xem nó đã trỏ tới thư mục cài JDK hay
chưa? nếu chưa thì bạn thực hiện việc trỏ tới thư mục cài đặt JDK trên máy của
bạn. Cách làm: ở phía cuối có biểu tượng Select JDK home directory, bạn bấm vào
và tìm tới thư mục JDK là được.
- Bấm OK
Tới đây bạn đã có thể dùng Android Studio để thiết kế giao diện, viết, dịch và thực thi mã Java. Tuy nhiên, khi chạy xong thì xuất kết quả ở đâu?
Để đơn giản, chúng ta sẽ xuất kết quả trên điện thoại giả lập.
Vậy, chúng ta phải tạo ra điện thoại giả lập trong Android Studio.
Tạo điện thoại giả lập trong Android Studio
Để tạo điện thoại giả lập, chúng ta cần sử dụng tới Android SDK (Software Development Kit), đây là bộ công cụ để phát triển ứng dụng cho Android. Mặc định, bộ công cụ này đã được cài đặt và nhúng sẵn trong lúc cài Android Studio.
Android SDK gồm:
- Trình biên dịch: là thành phần để dịch và thực thi mã Java, vậy JDK chính là một thành phần của Android SDK
- Thư viện: gồm các thư viện để xử lý các tác vụ như kết nối mạng, xử lý đồ họa, truy cập cơ sở dữ liệu
- Trình sửa lỗi: giúp tìm và sửa lỗi chương trình
- Trình giả lập: có tên gọi là Android Emulator, dùng để giả lập điện thoại và các thiết bị di động khác
Bạn có thể quan sát Android SDK trong Android Studio bằng cách:
Ở giao diện khởi chạy của Android Studio > chọn Customize > All settings > Languages & Frameworks > Android SDK > bạn sẽ thấy được gói SDK đã được cài đặt. Ví dụ Android Studio đã được cài sẵn bộ Android SDK (gồm hệ điều hành Android 15.0, và API 35):
- Chọn tab SDK
Tools > để thấy Android Emulator đã được cài đặt và tích hợp
- Bấm OK để đóng
cửa sổ.
Vậy là chúng ta đã có thể tạo điện thoại giả lập:
- Trong giao diện khởi chạy của Android Studio > chọn Projects > More Actions > Virtual Device Manager.
- Trong cửa sổ Device Manager, bạn sẽ thấy danh sách các thiết bị giả lập đã được tạo. Nếu chưa có, bạn bấm vào biểu tượng dấu cộng (+) để thêm thiết bị.
- Chọn một thiết bị bạn muốn giả lập > ví dụ Phone > Medium Phone > Next > Next > Finish
- Sau khi tạo tạo
xong, thiết bị sẽ được liệt kê trong cửa sổ Device Manager.
- Bấm nút Start,
để khởi chạy điện thoại giả lập. Lần đầu khởi chạy mất khá nhiều thời gian, bạn
hãy kiên nhẫn.
- Bấm nút Power
của điện thoại giả lập để mở điện thoại
Bạn đã sẵn tạo được điện thoại giả lập.
1.5 Bài tập
1. Các hệ điều hành phổ biến của thiết bị di động. Phát biểu nào không đúng?
A. Android
B. iOS
C. HarmonyOS
D. Windows 11
2. Để lập trình cho thiết bị di động, bạn có thể sử dụng các ngôn ngữ sau. Phát biểu nào không đúng?
A. Java, Kotlin, C++
B. Swift, Objective-C
C. Pascal, Cobol, Scratch
D. React native, Flutter, Xamarin
3. Để tạo ra ứng dụng chạy trên Android, bạn cần công cụ gì? Phát biểu nào không đúng?
A. Ngôn ngữ Java
B. Máy in
C. Máy tính, điện thoại
D. Phần mềm Android Studio, trình dịch và thực thi mã Java (JDK)
4. Phát biểu nào về Android SDK sau đây không đúng?
A. Android SDK là viết tắt của Android Software Development Kit
B. Là bộ công cụ để phát triển ứng dụng cho Android
C. Là một phiên bản của hệ điều hành Android
D. Gồm trình biên dịch, trình sửa lỗi, trình giả lập thiết bị, các
thư viện
5. Thực hiện cài đặt JDK, Android Studio, tạo điện thoại giả lập.
-----
Gợi ý trả lời:
1(D), 2(C), 3(B), 4(C)
-----
Bài sau: