Bài trước: Nhập môn lập trình (4) - Kỹ năng, Kiểu ngôn ngữ, Mẫu hình lập trình
-----
[Video]
Bắt đầu từ đây, bạn sẽ tập trung vào một số mục tiêu sau:
– Sử dụng thuần
thục một IDE
– Kĩ thuật lập
trình
– Lập trình hướng
đối tượng
– Học tiếng Anh
chuyên ngành (từ vựng, đọc hiểu)
– Kĩ năng tự học,
tự đọc tài liệu
Danh sách thuật
ngữ:
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1koyx85jh12QUat8FQxkVh8AI4Gr-E6NZkfXN84Fc1oE/edit?usp=sharing
Từ điển Việt-Anh:
Từ điển Anh-Anh:
Google translate (để dịch một đoạn):
https://translate.google.com/?sl=en&tl=vi&op=translate
Ebook: link
1.1
Ngôn ngữ lập trình C#
[ebook – Preface - page xxi]
C# (hay C sharp – đọc là xi-sáp) là một ngôn ngữ lập trình
hướng đối tượng đa năng, mạnh mẽ do Microsoft tạo ra.
Bạn có thể sử dụng C# để lập trình web back-end, web
front-end, ứng dụng desktop, game, thực tế ảo, ứng dụng di động, điện toán đám
mây, trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, chuỗi khối, Internet vạn vật, hệ thống
nhúng. Xem hình minh họa,
C# kết hợp chặt chẽ với nền tảng .NET (.NET platform)
Một vài thông tin thêm về C#:
– Là ngôn ngữ mã nguồn mở
– Đa nền tảng, có thể biên dịch trên nhiều họ Hệ điều hành (Windows,
Linux, Unix)
– Hiệu suất cao, thực thi nhanh
– Có thể lập trình bằng IDE, code editor
– Cú pháp lập trình thân thiện, gần gũi với các ngôn ngữ
truyền thống (C++, Java)
– Cộng đồng phát triển mạnh mẽ, đông đảo
– Được Microsoft bảo trợ
– Được cải tiến liên tục
– Tài liệu tham khảo đa dạng
Các phiên bản của C#:
|
C#1.0 - 2002 |
C#2.0 - 2005 |
C#3.0 - 2007 |
C#4.0 – 2010 |
|
C#5.0 - 2013 |
C#6.0 - 2015 |
C#7.0 - 2017 |
C#8.0 – 2019 |
|
C#9.0 - 2020 |
|
|
|
1.2 Nền tảng .NET
Thuật ngữ “nền tảng” (platform) thường được sử dụng để chỉ một
hệ thống gồm nhiều thành phần, liên kết và hoạt động đồng bộ với nhau, dùng làm
bệ đỡ, hỗ trợ cho các thành phần khác thực thi trên nó. Ví dụ người ta hay gọi
hệ điều hành là các nền tảng, như Windows, Unix, Linux; nền tảng lập trình
.NET.
Nền tảng .NET (.NET platform) là một hệ thống do công ty
Microsoft tạo ra, gồm nhiều thành phần giúp phát triển và thực thi các ứng dụng.
Xem hình minh họa,
Các ứng dụng bạn có thể phát triển trên nền tảng .NET rất đa
dạng, ví dụ ứng dụng desktop, web, cloud, mobile, gaming, IoT, AI.
Nền tảng .NET gồm một số thành phần:
– Infrastructure
– .NET 5
– .NET standard
Áp dụng trong thực tế:
– Một máy tính muốn chạy ứng dụng viết trên nền tảng .NET
thì máy đó phải được cài đặt nền tảng .NET
– Khi sử dụng IDE Visual Studio để lập trình trên .NET thì
phải liên kết Visual Studio với nền tảng .NET
Các thành phần gồm:
– Common
Infrastructure
– .NET Standard
Library
– Các framework
(.NET Framework, .NET Core, Mono).
Trong đó,
– .NET Framework:
chỉ hoạt động trên Windows, cung cấp các nền tảng để tạo ứng dụng như: WPF,
Winforms, ASP.NET
– .NET Core: hoạt động theo hướng đa nền tảng, gồm Universal
Windows Platform và ASP.NET Core
– Mono là phiên bản cộng đồng, nhằm đem .NET đến các nền tảng
ngoài Windows. Mono gồm: Unity Game và Xamarin.
Áp dụng trong thực tế:
– Nếu làm ứng dụng chạy trên Windows (Desktop Application)
thì sử dụng .NET Framework
– Nếu làm game dựa trên Unity hoặc ứng dụng di động dựa trên
Xamarin thì sử dụng Mono
– Nếu làm web, ứng dụng web thì sử dụng .NET Framework hoặc
.NET Core đều được
1.3
.NET Framework
Kiến trúc của nền tảng .NET thường xuyên được cải tiến, thay
đổi, tuy vậy các thành phần cốt lõi vẫn được duy trì, vừa đảm bảo tính tương
thích, vừa có tính kế thừa. Điều này cũng dễ hiểu, vì những cải tiến hay thay đổi
chỉ là những chỉnh sửa nhỏ dựa trên các nền tảng có sẵn, sẽ rất rủi ro khi đột
ngột xóa bỏ mọi cái cũ để thay bằng một cái mới hoàn toàn.
Tiếp theo, bạn sẽ tìm hiểu cụ thể một thành phần của nền tảng
.NET đó là bộ khung .NET Framework.
Bộ khung (framework) là một bộ công cụ, thường bao gồm các
thư viện, chương trình dịch, API và mẫu thiết kế; được xây dựng sẵn, giúp việc
lập trình ứng dụng được tối ưu về thời gian, bảo mật, và hiệu quả.
Ví dụ, hình sau là các thành phần của .NET Framework:
Theo wiki:
– .NET Framework là một nền tảng lập trình và cũng là một nền
tảng thực thi ứng dụng chủ yếu trên hệ điều hành Microsoft Windows, được
Microsoft tạo ra. Các chương trình viết trên nền .NET Framework sẽ không chạy
trực tiếp trên môi trường phần cứng, mà nó sẽ chạy thông qua một cái máy ảo có
tên là CLR (Common Language Runtime). CLR cũng chịu trách nhiệm liên quan đến
an toàn phần mềm (security), quản lý bộ nhớ (memory management) và xử lý lỗi
(exception handling).
– .NET Framework gồm các thư viện lập trình. Các thư viện
này hỗ trợ việc lập trình giao diện, làm việc với cơ sở dữ liệu, ứng dụng web,
giải thuật, cấu trúc dữ liệu, giao tiếp mạng. Các thư viện lập trình này cùng với
CLR là hai thành phần chính của .NET Framework.
– .NET Framework giúp việc lập trình đơn giản hơn nhờ vào
các thành phần được thiết kế sẵn. Người lập trình chỉ cần sử dụng các thành phần
được thiết kế sẵn để tạo ra ứng dụng.
– Visual Studio là IDE do Microsoft tạo ra, giúp người lập
trình phát triển phần mềm dựa trên .NET Framework.
– .NET Framework đã trải qua nhiều phiên bản, mỗi phiên bản
sẽ có những thành phần được thêm vào, được cải tiến hoặc bị loại bỏ. Để ý điều
này để đảm bảo tính tương thích và sử dụng các bản .NET Framework cho phù hợp.
1.4 Visual Studio
Sau khi đọc các phần trước, bạn đã lựa chọn được ngôn ngữ lập
trình là C#, đã biết cách tải về máy tính của bạn gói .NET Framework (một thành
phần của nền tảng .NET). Gói .NET Framework cung cấp các thư viện để bạn lập
trình tiện lợi hơn, cung cấp trình dịch mã, trình sửa lỗi, máy ảo thực thi
chương trình. Vậy bạn chỉ còn thiếu công cụ để viết mã nguồn.
Để viết mã nguồn, bạn có thể sử dụng text editor, code
editor hoặc IDE.
Visual Studio là một IDE do Microsoft tạo ra năm 1997. Bạn
có thể sử dụng Visual Studio để tạo ra chương trình máy tính, ứng dụng web, ứng
dụng di động, games, IoT.
Một vài thông tin thêm về Visual Studio:
– Cho phép tích hợp bộ quản lý mã nguồn (Subversion hoặc Git)
– Bạn có thể sử dụng Visual Studio để lập trình với 36 ngôn
ngữ lập trình khác nhau. Nhiều ngôn ngôn ngữ đã được tích hợp sẵn như C, C++, C#,
F#, Visual Basic .NET, JavaScript, TypeScript, XML, XSLT, HTML, CSS.
– Có phiên bản Community miễn phí dành cho cộng đồng, học tập
Visual Studio có rất nhiều
phiên bản, mỗi phiên bản sẽ hỗ trợ một số framework nhất định. Bảng sau sẽ cung
cấp thêm một số thông tin về các phiên bản Visual Studio và các framework tương
ứng.
|
Visual
Studio |
Phiên
bản |
Framework |
Năm
ra đời |
|
Visual
Studio 2022 |
|
–
.NET Framework 3.5, 4.6.0 - 4.8 –
.NET Core 2.1, 3.1, 5.0, 6.0 – .NET |
2022 |
|
Visual
Studio 2019 |
16.0 |
–
.NET Framework versions 4.8, 4.7.2, 4.7.1, 4.7, 4.6.2, 4.6.1, 4.6, 4.5.2,
4.5.1, 4.5, 4.0 –
.NET Core 3.1, 3.0, 2.2, 2.1, and 1.1. –
.NET Native –
.Mono |
2020 |
|
Visual
Studio 2017 |
15.0 |
3.5
– 4.7 |
2017 |
|
Visual
Studio 2015 |
14.0 |
2.0
– 4.6 |
2015 |
|
Visual
Studio 2013 |
12.0 |
2.0
– 4.5.2 |
2013 |
|
Visual
Studio 2012 |
11.0 |
2.0
– 4.5.2 |
2012 |
|
Visual
Studio 2010 |
10.0 |
2.0
– 4.0 |
2010 |
|
Visual
Studio 2008 |
9.0 |
2.0,
3.0, 3.5 |
2007 |
|
Visual
Studio 2005 |
8.0 |
2.0,
3.0 |
2005 |
|
Visual
Studio .NET 2003 |
7.1 |
1.1 |
2003 |
|
Visual
Studio .NET (2002) |
7.0 |
1.0 |
2002 |
|
Visual
Studio 6.0 |
6.0 |
N/A |
1998 |
|
Visual
Studio 97 |
5.0 |
N/A |
1997 |
1.5 Xem và đọc thêm
Sử dụng các từ khóa để tìm kiếm và đọc thêm: ngôn ngữ lập
trình C#, C sharp language, các nền tảng .NET, .NET 5 microsoft, Visual Studio.
– Ngôn ngữ lập trình C#: https://vi.wikipedia.org/wiki/C_Sharp_(ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_l%E1%BA%ADp_tr%C3%ACnh)
– C sharp: https://en.wikipedia.org/wiki/C_Sharp_(programming_language)
– Các nền tảng .NET: https://tuhocict.com/cong-nghe-microsoft-1-net-framework-net-core/
– .NET framework: https://dotnet.microsoft.com/en-us/download/dotnet
1.6 Bài tập và thực hành
Bài tập 1. Vào trang Microsoft, tải các framework sau về máy
tính của bạn.
– .NET 6.0 > .NET Desktop Runtime 6.0.7 (kích thước khoảng
55MB)
– .NET Framework 4.8 (bản Build apps – Dev pack) (kích thước
khoảng 140 MB)
Sự khác nhau giữa bản Build apps hoặc SDK so với bản Runtime
là gì?
Bài tập 2. Tải và cài đặt Visual Studio bản Community cho
máy tính của bạn.
Gợi ý:
Bài tập 1: Vào trang Microsoft, tải các framework sau về máy
tính của bạn.
– .NET 6.0 > .NET Desktop Runtime 6.0.7 (kích thước khoảng
55MB):
https://dotnet.microsoft.com/en-us/download
– .NET Framework 4.8 (bản Build apps – Dev pack) (kích thước
khoảng 140 MB): https://dotnet.microsoft.com/en-us/download/dotnet-framework/net48
Sự khác nhau giữa bản Build apps hoặc SDK so với bản Runtime
là gì? Runtime là máy ảo để chạy các ứng dụng viết trên nền tảng .NET; Build
apps hoặc SDK = Runtime + các công cụ, thư viện để tạo ra ứng dụng.
Bài tập 2. Tải và cài đặt Visual Studio bản Community cho
máy tính của bạn.
– Vào trang tìm kiếm (Google), gõ từ khóa Visual Studio
– Vào trang chủ của Visual Studio (https://visualstudio.microsoft.com/),
đọc các thông tin giới thiệu
– Chọn mục Free Visual Studio, chọn bản phù hợp với bạn. Để
tiện cho việc học với Ebook kèm theo, ở đây sẽ chọn bản Community 2015.
-----//5
Cập nhật: 29/7/2022
Bài tiếp theo: Nhập môn lập trình (6) -
