Để có một văn bản chuyên nghiệp, bạn cần thực hiện một số quy tắc sau về đánh dấu câu khi soạn thảo:
Dấu câu và khoảng trắng
- Dấu câu phải dính liền với chữ ngay phía trước nó và có một khoảng trắng ở phía sau.
- Khoảng trắng chỉ dùng để tách các từ trong câu. Không dùng để lùi đầu hàng, tạo dòng trắng hoặc các mục đích khác.
Ví dụ:
- Đúng: "Em trồng cây xanh, không xả rác." (dấu phẩy dính với chữ "học", có khoảng trắng sau dấu phẩy).
- Sai: "Em trồng cây xanh , không xả rác ." (dấu phẩy và dấu chấm bị cách ra)
Các dấu ngoặc đơn và ngoặc kép
- Dấu mở ngoặc thì dính liền với chữ ngay sau nó và có một khoảng trắng ở phía trước.
- Dấu đóng ngoặc thì dính liền với chữ ngay trước nó và có một khoảng trắng ở phía sau.
- Phần chữ bên trong ngoặc sẽ không có khoảng trắng ở đầu và cuối.
Ví dụ:
- Đúng: "Bạn Tèo (cạnh nhà tôi) học rất chăm chỉ."
- Sai: "Bạn Tèo ( cạnh nhà tôi ) học rất chăm chỉ." (có khoảng trắng thừa bên trong ngoặc)
Dấu hai chấm, dấu chấm phẩy, dấu chấm than và dấu hỏi
- Những dấu câu này cũng giống như dấu phẩy.
- Dấu sẽ dính liền với chữ phía trước nó.
- Sau dấu sẽ có một khoảng trắng.
Ví dụ:
Đúng: "Bạn Tèo nói: 'Tôi thích đi chơi!'"
Sai: "Bạn Tèo nói : 'Tôi thích đi chơi !'"
Dấu gạch nối
Dấu gạch nối (dấu gạch ngang ngắn) dùng để nối các từ, các số; ví dụ như tên riêng, thuật ngữ, ngày tháng năm, thì sẽ dính liền vào hai chữ ở hai bên.
Ví dụ:
Đúng: "22-8-2025"
Sai: "22 - 8 - 2025"
Dấu gạch đầu dòng
Khi bạn muốn gạch đầu dòng để viết các ý, con sẽ dùng dấu gạch ngang.
Sau dấu gạch đầu dòng sẽ có một khoảng trắng, rồi mới đến chữ cái đầu tiên của ý đó.
Ví dụ:
Hôm nay, tôi học các nội dung sau:
- Nhập văn bản
- Gõ dấu tiếng Việt
- Đánh dấu câu
Bạn hãy luyện tập thật nhiều để quen tay. Những quy tắc này sẽ giúp bài viết của bạn luôn sạch đẹp, dễ đọc và đúng chuẩn.
6.2 Bài tập
Bài tập 6.2a. Bạn hãy nhập đoạn văn bản sau vào trình soạn thảo văn bản.
Câu Chuyện Về Cuộc Thi Văn Của Tèo (chuyện bịa, do chatbot viết)
Tèo đang chuẩn bị tham gia một cuộc thi viết văn do trường tổ chức. Đề tài là "Kể lại một chuyến phiêu lưu đáng nhớ". Tèo viết một mạch, miệt mài gõ phím, rồi thở phào khi hoàn thành bản nháp đầu tiên. Cậu bé hào hứng đem bản thảo đến khoe ông nội, một nhà văn đã về hưu.
Ông nội cầm bản nháp và mỉm cười hiền hậu. Ông chỉ vào một câu: "Tèo cùng bạn Tí bước vào khu rừng ."
"Tèo này," ông nói, "dấu phẩy và dấu chấm giống như những người bạn thân. Chúng phải dính liền với từ đứng ngay trước, rồi mới cho một khoảng trắng để 'nghỉ'. Cháu thử sửa lại câu này xem."
Tèo gật gù, sửa lại thành: "Tèo cùng bạn Tí, bước vào khu rừng." và "Hai bạn đã sẵn sàng khám phá.". Cậu bé cảm thấy văn bản trở nên gọn gàng hơn hẳn.
Ông lại tiếp tục lướt qua. "Chà, cháu dùng ngoặc kép đây rồi!" Ông chỉ vào một đoạn: "Trong câu chuyện của cháu , Tèo đã nói : ' Tuyệt vời quá ! '". Ông giải thích: "Dấu hai chấm, dấu chấm than và
dấu hỏi cũng rất 'tự trọng'. Chúng luôn muốn dính liền với từ phía trước. Còn bên trong dấu ngoặc kép, cháu không được để khoảng trắng thừa."
Tèo lại chăm chú sửa: "Trong câu chuyện của cháu, Tèo đã nói: 'Tuyệt vời quá!'". Lỗi sai được khắc phục một cách dễ dàng, và lời thoại của nhân vật trông tự nhiên hơn.
Ông nội chỉ tiếp vào một câu khác có sử dụng ngoặc đơn: "Tèo cầm theo một chiếc túi ( có đựng vài thanh sô-cô-la ) và một chai nước ." Tèo chợt nhớ ra quy tắc: dấu mở ngoặc dính liền với từ sau nó, dấu đóng ngoặc dính liền với từ trước nó. Tèo nhanh chóng sửa lại thành: "Tèo cầm theo một chiếc túi (có đựng vài thanh sô-cô-la) và một chai nước."
Khi đến đoạn Tèo kể về ngày trở về, cậu bé viết: "Ngày 15 - 08 - 2025, họ trở về nhà." Ông nội nói: "Dấu gạch nối giống như một sợi dây liên kết, nó dính chặt hai từ hoặc hai số ở hai bên. Không có khoảng trắng nào cả."
Tèo sửa lại thành "Ngày 15-08-2025, họ trở về nhà."
Cuối cùng, ông nội nói: "Cháu muốn liệt kê những gì Tèo đã học được trong chuyến đi này không?"
"Có ạ!" Tèo gật đầu.
"Vậy thì hãy dùng dấu gạch đầu dòng," ông hướng dẫn. "Nhớ là sau dấu gạch đầu dòng cần có một khoảng trắng rồi mới tới chữ cái đầu tiên nhé."
Tèo viết: "Tèo học được cách:
- Dũng cảm đối mặt với khó khăn
- Hợp tác với bạn bè
- Yêu thiên nhiên"
Sau khi đã sửa chữa tất cả các lỗi theo lời chỉ dẫn của ông, bản thảo của Tèo trở nên thật chuyên nghiệp và dễ đọc. Tèo cảm thấy rất tự tin và đã nộp bài dự thi của mình. Cậu bé hiểu rằng, những quy tắc nhỏ bé này chính là bí quyết để tạo nên một bài viết hoàn hảo.