1.1
Lập trình là gì?
Lập trình gọi đầy đủ là lập chương trình máy tính hay lập
trình máy tính (computer program). Lập trình là tạo ra chương trình cho máy
tính, để thực hiện một công việc xử lý thông tin nào đó.
Chương trình là một tập các lệnh (chỉ thị) được tổ chức theo
một trình tự nhất định để máy tính thực hiện.
Để lập trình cần sử dụng ngôn ngữ lập trình.
Có ba loại ngôn ngữ lập trình:
– Mã máy
– Hợp ngữ
– Ngôn ngữ cấp cao: C, C++, C#, Java, PHP, Python,
JavaScript, Ruby, SQL và nhiều ngôn ngữ khác
1.2
Các phương pháp lập trình
Một số phương pháp lập trình:
– Lập trình tuần tự
– Lập trình cấu trúc
– Lập trình hướng sự kiện
– Lập trình hướng đối tượng
Lập trình tuần tự
Lập trình tuần tự (sequential programming), là cách lập trình
theo kiểu tuần tự, chương trình chỉ là một dãy các lệnh được thực hiện tuần tự
từ đầu đến cuối (đơn luồng).
Kiểu lập trình này đơn giản, tuy nhiên phương pháp này không
thể xử lý được các bài toán phức tạp.
Cả chương trình chỉ có một hàm.
Đọc thêm về lập trình PLC (Programmable Logic Controller – bộ
điều khiển logic có thể lập trình được). Lập trình PLC được sử dụng trong điều
khiển máy in, máy đánh sợi, máy se chỉ, máy chế biến thực phẩm, máy cắt tốc độ
cao, hệ thống phân bổ giám sát trong dây chuyền sản xuất.
Ví dụ một chương trình để điều khiển một hệ thống tự động:
Khi bạn nhấn Start. Nếu có phôi ở vị trí cấp phôi thì quy trình
sẽ diễn ra theo trình tự như sau:
1 Tay gắp đi qua vị trí trạm 2
2 Xy lanh đẩy phôi đi ra và kẹp phôi
3 Tay gắp quay về phía trạm 1
4 Bật giác hút lên để hút phôi
5 Xy lanh lui về (không kẹp phôi nữa)
6 Tay gắp đi về phía trạm 2
7 Nhả phôi ra
8 Tay gắp trở lại vị trí ban đầu (trạm 1) để không làm cản trở
hoạt động của trạm 2
Kết thúc chu trình. Chu trình có thể tiếp tục khi bạn nhấn nút
Start
Ví dụ: Viết chương trình theo kiểu tuần tự để đoán số bạn đang
nghĩ trong đầu?
Thuật toán:
1. Bạn tự nghĩ ra một số (bí mật)
2. Lấy số đó cộng với 5
3. Lấy kết quả nhân với 2
4. Lấy kết quả trừ 10
5. Lấy kết quả nhân 3
6. Lấy kết quả cộng 66
7. Lấy kết quả chia 6
Nói kết quả, giáo viên sẽ nói cho bạn biết bạn đã nghĩ số
nào trong đầu.
Bài tập: viết chương trình “đoán số” trên theo kiểu tuần tự
bằng các ngôn ngữ lập trình C++, C# và JavaScript.
Trước khi viết một chương trình bất kì, luôn đặt ra hai câu
hỏi?
– Viết mã nguồn bằng chương trình nào?
– Dùng chương trình nào để biên dịch/thông dịch mã nguồn?
Mã nguồn tham khảo,
[C++]
Muốn lập trình bằng ngôn ngữ C++, bạn có thể sử dụng chương
trình Visual Studio để vừa viết mã nguồn, vừa biên dịch mã nguồn và tạo ra tập
tin thực thi.
– Mở Visual Studio, vào menu File > New > Project >
trong khung Templates (bên trái), chọn Visual C++ > trong khung ở giữa, chọn
Empty Project > để mọi thứ mặc định, bấm OK để tạo dự án
– Trong cửa sổ Solution Explorer (khung bên phải) > chuột
phải vào Source Files > chọn Add >
New > Item… > chọn C++ File (.cpp) > bấm Add để thêm tập tin mã nguồn
cho dự án và sẵn sàng để nhập đoạn mã chương trình
– Nhập đoạn mã nguồn sau:
#include <iostream>
using namespace std;
void main()
{
int n;
cout <<
"Ban hay nhap mot so (bi mat): ";
cin >> n;
n = n + 5;
n = n * 2;
n = n - 10;
n = n * 3;
n = n + 66;
n = n / 6;
cout << "Ket qua la:
" << n;
system("pause"); // dung
man hinh
}
– Bấm F5 hoặc Fn +
F5 hoặc vào menu Debug > Start Debugging để chạy chương trình và xem kết quả.
Đem kết quả tới hỏi giáo viên để biết bạn đã nghĩ số mấy trong đầu.
[C#]
Muốn lập trình bằng ngôn ngữ C#, bạn có thể sử dụng chương
trình Visual Studio để vừa viết mã nguồn, vừa biên dịch mã nguồn và tạo ra tập
tin thực thi.
Để tiện cho việc học C++ và C# cùng lúc, bạn nên thêm luôn
vào solution đã tạo project C++ ở bước trên một project C# mới. Như vậy, một
solution sẽ có hai project (một C++ và một C#). Muốn biên dịch và chạy project
nào thì chuột phải vào project đó (trong cửa sổ Solution Explorer) chọn Set as StartUp
Project.
– Cách thêm project C#: trong cửa sổ Solution Explorer (khung
bên phải) > chuột phải vào Solution ‘tên solution’ > Add > New Project
> ở khung bên trái, chọn Visual C# > ở khung giữ chọn Console Application
> bấm OK để hoàn thành việc tạo project mới, sẵn sàng nhập mã nguồn.
– Nhập đoạn mã nguồn sau:
static void Main(string[] args)
{
int n;
Console.Write("Ban hay nhap mot so (bi mat): ");
n =
Int32.Parse(Console.ReadLine());
n = n + 5;
n = n * 2;
n = n - 10;
n = n * 3;
n = n + 66;
n = n / 6;
Console.WriteLine("Ket qua la:
" + n);
Console.ReadLine(); // dung
man hinh
}
– Bấm F5 hoặc Fn + F5 hoặc vào menu Debug > Start Debugging
để chạy chương trình và xem kết quả. Đem kết quả tới hỏi giáo viên để biết bạn
đã nghĩ số mấy trong đầu.
[JavaScript]
Muốn lập trình bằng ngôn ngữ JavaScript, bạn có thể sử dụng chương
trình Visual Studio Code để viết mã nguồn, dùng trình duyệt để thông dịch và thực
thi mã nguồn.
– Mở VS code hoặc Sublime Text hoặc notepad hoặc một code
editor bất kì
– Nhập vào đoạn mã JavaScript sau, lưu thành tập tin .html (ví
dụ index.html):
<script>
var n;
n =
prompt("Ban hay nhap mot so (bi mat): ");
n = parseInt(n);
n = n + 5;
n = n * 2;
n = n - 10;
n = n * 3;
n = n + 66;
n = n / 6;
console.log("Ket qua la:
" + n);
</script>
– Mở tập tin index.html bằng trình duyệt, mở Developer Tools
của trình duyệt > chọn tab Console để xem kết quả.
-----
Cập nhật: [28/02/2020]
-----
