Bài trước: Python (2) - Chương trình Python đầu tiên
3. Một số Trình viết mã cho Python
Ở bài học trước đã đề cập, để lập trình với Python cần có một Trình viết mã và Trình thông dịch.
Bạn cũng đã biết cách viết một chương trình Python đơn giản bằng chương trình cửa sổ dòng lệnh (CMD). Dịch và thực thi trực tiếp trên cửa sổ dòng lệnh. Cách này chỉ nên sử dụng để chạy một vài lệnh đơn giản.
Trong bài học này, chúng ta sẽ sử dụng một số Trình viết mã khác để lập trình Python. Gồm:
- Sử dụng IDLE của Python
- Sử dụng Notepad
- Sử dụng VS Code
3.1 Lập trình Python bằng IDLE
IDLE (Integrated Development and Learning Environment) là một môi trường phát triển tích hợp (IDE) đơn giản, được cài đặt sẵn cùng với Trình thông dịch Python. IDLE đặc biệt hữu ích cho người mới học vì nó cung cấp cả cửa sổ dòng lệnh tương tác và cửa sổ soạn thảo tập tin.
Khi bạn lập trình bằng IDLE, bạn có thể thực hiện theo hai cách chính:
Cách 1: Sử dụng cửa sổ tương tác (Python shell)
Cửa sổ này giống như CMD nhưng tiện lợi hơn, cho phép bạn thực thi từng câu lệnh Python ngay lập tức.
Các bước thực hiện:
- Mở IDLE: Mở menu Start của Windows, gõ "IDLE" và nhấp vào biểu tượng IDLE (Python x.xx 64-bit)
- Viết và chạy lệnh: Cửa sổ xuất hiện được gọi là Python shell, có dấu nhắc lệnh là >>>
Thực hành: Gõ lệnh Python và nhấn Enter. Lệnh sẽ được thực thi ngay lập tức.
Ví dụ:
>>> print("Chào mừng đến với lập trình Python!")
Chào mừng đến với lập trình Python!
>>> 5 + 3
8
>>>
Ưu điểm: Thích hợp để kiểm tra nhanh một lệnh hoặc một đoạn mã ngắn.
Nhược điểm: Các lệnh không được lưu lại thành tập tin, nên không thể chạy lại chương trình sau này.
Cách 2: Sử dụng cửa sổ soạn thảo tập tin (File Editor)
Đây là cách tiêu chuẩn để viết các chương trình lớn, vì nó cho phép bạn lưu toàn bộ mã nguồn vào một tập tin và chạy nó.
Các bước thực hiện:
- Mở cửa sổ soạn thảo: Từ cửa sổ Python shell (đã mở ở Cách 1), vào menu File > New File (hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + N). Một cửa sổ trống mới sẽ hiện ra.
- Viết mã: Gõ toàn bộ các câu lệnh chương trình vào cửa sổ này.
Ví dụ:
# File: ChuongTrinhDauTien.py
print("Họ tên: Nguyễn Văn A")
print("Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc")
print("Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh")
- Lưu tập tin: Vào menu File > Save (hoặc nhấn Ctrl + S)
+ Chọn nơi lưu trữ trên máy tính của bạn. Bạn nên tạo một thư mục để lưu các bài tập (ví dụ: PythonLabs)
+ Đặt tên tập tin và đảm bảo tên kết thúc bằng phần mở rộng là .py (ví dụ: bai_tap_3a.py)
- Chạy chương trình: Từ cửa sổ soạn thảo, vào menu Run > Run Module (hoặc nhấn phím F5)
- Xem kết quả: Kết quả thực thi chương trình sẽ được hiển thị trong cửa sổ Python shell ban đầu
3.2 Lập trình Python bằng Notepad
Cách này khá giống với cách dùng IDLE, nó cũng cho phép bạn lưu toàn bộ mã nguồn vào một tập tin và chạy nó.
- Mở Notepad (hoặc bất kỳ trình soạn thảo văn bản nào khác nếu bạn không dùng Windows): gõ tên chương trình Notepad vào cửa sổ tìm kiếm Start > bấm phím Enter. Một cửa sổ soạn thảo mã nguồn sẽ mở ra.
- Viết mã: Gõ toàn bộ các câu lệnh chương trình vào cửa sổ này.
Ví dụ:
# File: ChuongTrinhDauTien.py
print("Họ tên: Nguyễn Văn A")
print("Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc")
print("Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh")
- Lưu tập tin: Vào menu File > Save (hoặc nhấn Ctrl + S)
+ Chọn nơi lưu trữ trên máy tính của bạn
+ Đặt tên tập tin và đảm bảo tên kết thúc bằng phần mở rộng là .py (ví dụ: bai_tap_3a.py)
- Chạy Chương trình:
+ Mở Command Prompt (CMD) hoặc PowerShell
+ Dùng lệnh cd để di chuyển đến thư mục bạn đã lưu tập tin (ví dụ: cd PythonLabs)
+ Gõ lệnh sau và nhấn Enter:
python bai_tap_3a.py
- Kết quả: Chương trình sẽ chạy và hiển thị các nội dung trên màn hình.
3.3 Lập trình bằng VS Code
VS Code là một trình viết mã miễn phí, chuyên nghiệp, do Microsoft phát triển, được sử dụng rất rộng rãi. VS Code có nhiều tính năng hỗ trợ mạnh mẽ, giúp bạn viết mã nhanh hơn, dễ đọc hơn và dễ gỡ lỗi hơn.
Để lập trình Python bằng VS Code, bạn cần tải và cài đặt VS Code:
- Truy cập trang web chính thức của VS Code: https://code.visualstudio.com/
- Tải xuống và cài đặt chương trình cho máy tính của bạn
Cài đặt Extension Python:
- Sau khi mở VS Code, nhấp vào biểu tượng Extensions (trông như bốn ô vuông) ở thanh bên trái
- Gõ tìm kiếm "Python" và chọn kết quả đầu tiên do Microsoft phát hành
- Nhấp vào nút Install để cài đặt. Extension này giúp VS Code hiểu và làm việc tốt hơn với cú pháp, gợi ý code và chạy chương trình Python.
Viết và chạy chương trình
Sau khi cài đặt xong, bạn có thể bắt đầu viết chương trình.
- Tạo tập tin mới:
+ Trong VS Code, vào menu File > New File (hoặc nhấn Ctrl + N)
+ Bấm File > Save As... (hoặc nhấn Ctrl + S)
+ Chọn thư mục muốn lưu và đặt tên tập tin với đuôi .py (ví dụ: bai_tapVSCode.py).
- Viết mã: Gõ câu lệnh chương trình vào cửa sổ soạn thảo
Ví dụ:
# Chương trình Python đầu tiên bằng VS Code
print("Hello World từ VS Code!")
print("Chúc bạn học Python thành công!")
- Chạy chương trình:
+ Đảm bảo rằng bạn đã chọn đúng Trình thông dịch Python (ở góc dưới bên phải màn hình VS Code)
+ Nhấn vào nút Run Python File (biểu tượng hình tam giác) ở góc trên bên phải của cửa sổ soạn thảo, HOẶC nhấn tổ hợp phím Ctrl + F5.
- Xem kết quả: Kết quả thực thi chương trình sẽ xuất hiện trong cửa sổ Terminal (cửa sổ dòng lệnh) ở phía dưới màn hình VS Code.
Ví dụ kết quả trong Terminal:
PS D:\PythonLabs> & 'c:\Users\VIET HOANG - VTS\AppData\Local\Python\pythoncore-3.14-64\python.exe' 'c:\Users\VIET HOANG - VTS\.vscode\extensions\ms-python.debugpy-2025.16.0-win32-x64\bundled\libs\debugpy\launcher' '50983' '--' 'd:\PythonLabs\VSCode.py'
Hello World từ VS Code!
Chúc bạn học Python thành công!
PS D:\PythonLabs>
Ngoài ra, bạn cũng có thể thực thi một chương trình viết bằng VS Code giống như một chương trình viết bằng Notepad. Bản chất chỉ là gọi lệnh Python để nó dịch và thực thi tập tin mã nguồn.
3.4 Bài tập và câu hỏi
Bài tập 3a. Bạn hãy viết chương trình Python bằng IDLE (sử dụng cửa sổ tương tác) để xuất các nội dung sau:
- Họ tên của bạn
- Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc
- Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh
Bài tập 3b. Bạn hãy viết chương trình Python bằng IDLE (sử dụng cửa sổ soạn thảo tập tin) để xuất các nội dung sau:
- Họ tên của bạn
- Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc
- Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh
Bài tập 3c. Bạn hãy viết chương trình Python bằng Notepad để xuất các nội dung sau:
- Họ tên của bạn
- Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc
- Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh
Bài tập 3d. Bạn hãy viết chương trình Python bằng VS Code để xuất các nội dung sau:
- Họ tên của bạn
- Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc
- Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh
Câu hỏi 3.1 Về trình viết mã Python. Phát biểu nào không đúng?
A. Có thể viết mã Python bằng CMD, Notepad
B. Có thể viết mã Python bằng Microsoft Word
C. Có thể viết mã Python bằng IDLE
D. Có thể viết mã Python bằng VS Code
Câu hỏi 3.2 Về trình viết mã. Phát biểu nào không đúng?
A. Trình viết mã Notepad, IDLE, và VS Code có thể thông dịch và thực thi mã Python
B. Nhiệm vụ chính của trình viết mã là công cụ để lập trình và lưu thành tập tin mã nguồn
C. Việc thông dịch và thực thi mã Python là nhiệm vụ của Trình thông dịch
D. Không thể viết mã Python bằng Trình thông dịch
-----
3. Python Code Editors
As mentioned in the previous lesson, programming with Python requires a Code Editor and an Interpreter.
You have already learned how to write a simple Python program using the Command Line Interface (CLI), where code is executed directly in the command window. This method is only recommended for running a few simple commands.
In this lesson, we will explore several other Code Editors for writing Python programs, including:
- Using Python IDLE
- Using Notepad
- Using VS Code
3.1 Programming with Python IDLE
IDLE (Integrated Development and Learning Environment) is a simple Integrated Development Environment (IDE) that is installed automatically with the Python Interpreter. IDLE is particularly useful for beginners because it provides both an interactive shell and a file editor window.
When programming with IDLE, you can use two main approaches:
Method 1: Using the Interactive Window (Python Shell)
This window is similar to CMD but more convenient, allowing you to execute individual Python statements immediately.
Steps:
- Open IDLE: Open the Windows Start menu, type "IDLE," and click on the IDLE (Python x.xx 64-bit) icon.
- Write and Run Code: The resulting window is called the Python Shell, and it displays the command prompt as >>>.
- Practice: Type a Python command and press Enter. The command will be executed immediately.
Example:
>>> print("Chào mừng đến với lập trình Python!")
Chào mừng đến với lập trình Python!
>>> 5 + 3
8
>>>
Advantage: Suitable for quickly testing a single command or a short block of code.
Disadvantage: Commands are not saved to a file, so the program cannot be re-run later.
Method 2: Using the File Editor Window
This is the standard way to write larger programs, as it allows you to save the entire source code into a file and run it later.
Steps:
- Open the Editor: From the Python Shell window (opened in Method 1), go to File > New File (or press Ctrl + N). A new empty window will appear.
Write Code: Type all the program statements into this window.
Example:
# File: ChuongTrinhDauTien.py
print("Họ tên: Nguyễn Văn A")
print("Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc")
print("Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh")
- Save the File: Go to File > Save (or press Ctrl + S).
+ Choose a location on your computer. It is recommended to create a dedicated folder (e.g., PythonLabs)
+ Name the file and ensure the name ends with the .py extension (e.g., bai_tap_3a.py).
- Run the Program: From the editor window, go to Run > Run Module (or press F5).
- View Results: The program output will be displayed in the original Python Shell window.
3.2 Programming with Notepad
This method is similar to using the IDLE File Editor, as it also allows you to save the entire source code to a file and run it.
Steps:
- Open Notepad: Open the search bar in the Start menu, type "Notepad," and press Enter. A new text editor window will open.
- Write Code: Type all the program statements into this window.
Example:
# File: ChuongTrinhDauTien.py
print("Họ tên: Nguyễn Văn A")
print("Học bài bản - Làm chuyên nghiệp - Sống hạnh phúc")
print("Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh")
- Save the File: Go to File > Save (or press Ctrl + S)
+ Choose a location to save (e.g., PythonLabs)
+ Name the file and ensure the name ends with the .py extension (e.g., bai_tap_3a.py)
- Run the Program:
+ Open Command Prompt (CMD) or PowerShell
+ Use the cd command to navigate to the directory where you saved the file (e.g., PythonLabs).
- Type the following command and press Enter:
python bai_tap_3a.py
Result: The program will run and display its content on the screen
3.3 Programming with VS Code
VS Code (Visual Studio Code) is a free, professional, and widely-used Code Editor developed by Microsoft. VS Code has many powerful features that help you write, read, and debug code faster.
To program Python with VS Code, you need to download and install it first.
- Install VS Code:
+ Visit the official VS Code website: https://code.visualstudio.com/
+ Download and install the program for your computer
- Install Python Extension:
+ After opening VS Code, click the Extensions icon (looks like four squares) in the left sidebar
+ Search for "Python" and select the first result published by Microsoft
+ Click the Install button. This extension helps VS Code better understand Python syntax, provides code suggestions (IntelliSense), and manages execution.
Write and Run the Program
Once installed, you can begin writing your program:
- Create a New File:
+ In VS Code, go to File > New File (or press Ctrl + N)
+ Click File > Save As... (or press Ctrl + S)
+ Select a folder to save to and name the file with the .py extension (e.g., bai_tapVSCode.py)
- Write Code: Type the program statements into the editor window.
Example:
# Your first Python program using VS Code
print("Hello World từ VS Code!")
print("Chúc bạn học Python thành công!")
- Run the Program:
+ Ensure the correct Python Interpreter is selected (usually shown in the bottom-right corner of the VS Code window)
+ Click the Run Python File button (a small triangle icon) in the top-right corner of the editor, OR press Ctrl + F5
- View Results: The execution results will appear in the Terminal window at the bottom of the VS Code screen.
Terminal Output Example:
PS D:\PythonLabs> & 'c:\Users\VIET HOANG - VTS\AppData\Local\Python\pythoncore-3.14-64\python.exe' 'c:\Users\VIET HOANG - VTS\.vscode\extensions\ms-python.debugpy-2025.16.0-win32-x64\bundled\libs\debugpy\launcher' '50983' '--' 'd:\PythonLabs\VSCode.py'
Hello World từ VS Code!
Chúc bạn học Python thành công!
PS D:\PythonLabs>
You can also execute a program written in VS Code just like one written in Notepad. Essentially, both methods rely on calling the python command to use the Interpreter to translate and execute the source code file.
3.4 Exercises and Questions
Exercise 3a. Write a Python program using IDLE (Interactive Shell) to output the following text:
- Your full name
- Study properly – Work professionally – Live happily
- You should drink enough water every day to have a healthy body
Exercise 3b. Write a Python program using IDLE (File Editor) to output the following text:
- Your full name
- Study properly – Work professionally – Live happily
- You should drink enough water every day to have a healthy body
Exercise 3c. Write a Python program using Notepad to output the following text:
- Your full name
- Study properly – Work professionally – Live happily
- You should drink enough water every day to have a healthy body
Exercise 3d. Write a Python program using VS Code to output the following text:
- Your full name
- Study properly – Work professionally – Live happily
- You should drink enough water every day to have a healthy body
Question 3.1 Regarding Python Code Editors. Which statement is incorrect?
A. You can write Python code using CMD, Notepad.
B. You can write Python code using Microsoft Word.
C. You can write Python code using IDLE.
D. You can write Python code using VS Code.
Question 3.2 Regarding Code Editors. Which statement is incorrect?
A. The Notepad, IDLE, and VS Code editors can interpret and execute Python code.
B. The main purpose of a code editor is to be a tool for programming and saving the source code file.
C. Interpreting and executing Python code is the task of the Python Interpreter.
D. You cannot write Python code using the Interpreter itself.
-----
Bài sau: Python (4) - Cú pháp của Python